Niềm vui xây dựng (The Happiness of Building) - Lưu Quang Vũ (1975)

   
Thời gian của người lái tàu

là chiều dài những con đường phía trước
Time for the locomotive engineer
is the extension of the road ahead

Thời gian người chở thuyền

là dòng sông phập phồng ngực sóng
Time for the boat's pilot
is the river swelling, the waves' billow

Mỗi sớm mai cô giáo lên lớp học

đếm thời gian bằng xấp vở học trò
Early every morning the teacher goes to her class
counts time with the stack of students' notebooks

Thời gian người gieo lúa trồng ngô

là mầm mạ mầu xanh lên kín bãi
Time for those who cast rice, plant
are green seedlings rising, covering the fields

Lách cách thời gian người dệt vải

đêm dài thao thức tiếng đưa thoi
The jingling of time for the weaver
long nights sleepless, the spindle's sound

Thời gian người thợ xây

là chiều cao ngôi nhà vụt lớn
Time for the construction worker
is the height of the buildings in a flash getting big

Nơi bãi rác ao tù nước đọng
Garbage dumps, ponds with stagnant waters

Nơi xưa kia lụp xụp dãy nhà con
Over there a ramshackle row of tiny houses

Ta đổ móng san nền
We pour a smooth foundation

Dựng lên ngôi nhà mới
Construct new houses

Bề bộn vữa vôi cát bụi
Pell mell, mortar, powdered sand

Cây sắt dài tấm gỗ nặng trên vai
Long steel rods, heavy logs on shoulders 

Dưới tay ta, viên gạch thấm mồ hôi
Under our hands, bricks soaked in sweat

Sẽ hóa thành vách tường và cửa sổ
Are becoming walls and windows

Sẽ ấm áp những gia đình đến ở
Are going to warm families coming there to live

Sẽ lung linh in bóng những con người
Are going to tremble with the imprint of people

Sẽ có lọ hoa, bếp lửa, ảnh đèn soi
Are going to have vases, stoves, glowing lamps

Trên hiên rộng, trẻ con sẽ lớn
On wide patios, the young will grow

Tên mỗi chúng ta mấy người biết đến
All our names a few people know

Nhưng viên gạch trong tường in dấn tay ta
But the bricks in the wall are imprinted with our hands

Sẽ phập phồng niềm vui lớn sâu xa
Will billow a profound happiness

Ngày nắng mưa, những tuần làm suốt tối
In days, sun and rain, weeks working through the night

Sẽ không trôi đi, sẽ còn lại mãi
Will not flow forth, will always remain

Trong mỗi gian phòng mở cửa đón ban mai 
In every room opening its doors to the dawn

nguồn: Hà Nội mới 29 tháng 6 1975.


Tôi không biết bài thơ "Niềm vui xây dựng" đã bao giờ vào tuyển tập bài thơ nào của Lưu Quang Vũ.  Bài thơ này được đăng lên báo vài tháng sau khi chiến tranh kết thức năm 1975 có chất hiện thực xã hội chủ nghĩa rõ rệt.  Bài thơ này nói đến sự tiến lên, hàng động xây lên của người lao động, của các thợ xây.

Bài thơ có những hình ảnh rất thú vị, rất Lưu Quang Vũ.  Bằng chứng của việc tiến lên được nhìn thấy qua kết quả làm việc của nhiều thành phần xã hội.  Người lái tầu làm việc cho xã hội qua từng ki lô mét đường sắt đi qua.  Công việc của người lái thuyền được nhận ra qua từng làn sóng được xuyên qua.  Đời cô giáo thì kiểm trả từng bài tập.  Người nông dân lo đến từng hạt lúa từ khi là "mầm mạ."  Mỗi người trong một xã hội xã hội chủ nghĩa đều làm theo nhiệm vụ của mình để thực hiện một xã hội tốt đẹp cho mỗi người.

"Niềm vui xây dựng" viết về các người thợ xây đang xây lên những nhà tập thể cho dân thành phố để thực hiện một đời sống đẹp và văn minh hơn.  Lưu Quang Vũ mô tả từng hành động của người thợ xây - họ thoát mồ hôi khi mà xây từng gạch thành bức tường căn phòng các gia đình ở.  Bốn tường căn phòng thành một tổ ấm hạnh phúc của các gia đình.  Nhưng niềm hạnh phúc ấy đến từ sức lao động người thợ xây.  Thế là niềm vui của người thợ xây - "mỗi gian phòng mở cửa đón ban mai."  Vì sức lao động và ý đẹp của người xây dựng xã hội sẽ được hưởng một tương lai rực rỡ.