4 tháng 10, 2013

Thiên Thai (Tiên Tai Mountain) - Văn Cao, Hoàng Thoại (1941)

Nhà xuất bản Tinh Hoa, 1952

Ảnh hưởng sông nước khúc Thiên Thai cổ trong khung cảnh huyền diệu của Đường Thi với hai truyện Thiên Thai và Đào Nguyên. Người sông Ngự đã lạc cảm xúc rồi.
Xuân Giáp Thân, Văn Cao

Influenced by the river waters from the olden piece "Tien Tai" midst the mythical setting of T'ang poetry from the two stories "Tien Tai" and "Peach Blossom Spring." The Ngự river person has become lost from the senses already.

Tiếng ai hát chiều nay vang lừng trên sóng.
Whose singing this evening resounds across the waves?
Nhớ Lưu Nguyễn ngày xưa lạc tới Đào Nguyên.
Remembering long ago when Lưu Thần and Nguyễn Triệu lost their way and went to Peach Blossom Spring?
Kìa đường lên tiên, kìa nguồn hương duyên theo gió tiếng đàn xao xuyến.
Over there the road ascends to the immortals, over there the source of fragrance and love that follows the wind-born tones of the haunting lute.
Phím tơ lưu luyến, mấy cung u huyền.
The lingering silk and frets, those mysterious, sad notes.
Mấy cung trìu mến như nước reo mạn thuyền.
Those dear notes are like the sound of a boat whistling through the water.
Âm ba thoáng rung cánh đào rơi
Waves of sound rush pass, vibrate, make the peach blossom petals fall
Nao nao bầu sương khói phủ quang trời.
Unsettled, a cloud of smoke and dew obscures the cloudless sky.
Lênh đênh dưới hoa chiếc thuyền lan.
Drifting beneath flowers, the little boat spreads.
Quê hương dần xa lấp núi ngàn,
Their homeland grows gradually more distant from these highest mountains
Bâng khuâng chèo khua nước ngọc tuyền.
The melancholy oars stir up the waters of the underworld.
Ai hát trên bờ Đào Nguyên.
Who's singing from the banks of the Peach Blossom Spring?

Thiên Thai, chốn đây hoa xuân chưa gặp bướm trần gian.
Tien Tai mountain, the place where spring flowers have never met butterflies of the mortal realm.
Có một mùa đào dòng ngày tháng chưa tàn quan một lần.
There was a peach season with a stream of days and months that never faded once.
Thiên tiên chúng em xin dâng hai chàng trái đào thơm.
We the immortal fairies of the mountain are pleased to present delicious peaches to you two young men.
Khúc Nghê Thường này đầu cung múa vui bầy tiên theo đàn.
Starting with the music "Rainbow Clothes" a flock of fairies dance happily to the lute.
Đèn soi trăng êm nhạc lắng tiếng quyên đây đó nỗi lòng mong nhớ.
With the moon for a lantern and soothing music, listen for the cuckoo's call bringing feelings of longing.
Này khúc Bồng Lai là cả một thiên thu trong tiếng đàn chơi vơi.
Now here's the piece "Peng Lai" - a thousand autumns can be heard in the sound of that fragile lute.

Đàn xui ai quên đời dương thế,
The lute makes one forget worldly life,
Đàn non tiên đàn khao khát cuộc tình duyên.
The lute of the tender fairies, the lute that thirsts for a predestined, eternal love.
Thiên Thai, ánh trăng xanh mơ tan thành suối trần gian.
Tien Tai mountain, the pale, dreamy moonlight disperses and becomes rivulets of the mortal world.
Ái ân thiên tiên em ngờ phút mê cuồng có một lần.
The mountain fairies' affection, who would suspect these moments of passion would happen just once.

Gió hắt trầm tiếng ca.
The lightly blowing wind drowns out the singing.
Tiếng phách dồn lắng xa.
The castenet's sounds blur together, dying away into the distance.
Nhắc chi ngày xưa đó đến se buồn lòng ta.
Why do we recall those days of old that wrung our hearts?
Đào Nguyên trước Lưu Nguyễn quên trần hoàn.
Peach Blossom Spring beheld by Lưu and Nguyễn who forgot this mortal world.
Cùng bầy tiên đàn ca bao năm.
Together with the flock of flying fairies, singing and music lasting for so many years.
Nhớ quê chiều nào xa khơi,
Missing home those afternoons so distant.
Chắc khùng đường về Tiên nữ ơi.
Probably there's no way back dear Fairy.
Gió hắt trầm tiếng ca.
The lightly blowing wind drowns out the singing.
Tiếng phách dồn lắng xa.
The castenet's sounds echo together, dying away into the distance.
Nhắc chi ngày xưa đó đến se buồn lòng ta.
How to recall those days of old that wrung our hearts?
Đào Nguyên trước Lưu Nguyễn khi trở về.
Peach Blossom Spring beheld by Lưu and Nguyễn before they returned.
Tìm Đào Nguyên, Đào Nguyên nơi nao?
Looking for Peach Blossom Spring, where could it be?
Những khi chiều tà trăng lên,
During those sunsets as the moon rises
Tiếng ca còn rền trên cõi tiên.
Songs still resound upward in the immortals' realm.


Lúc gặp bà đúng là ngày 4 tháng 10 năm 2005, nghệ sĩ Kim Ngọc kể cho tôi nghe một chuyện thú vị. Bà nói là bà đến Điện Biên Phủ năm 1954.  Theo yêu cầu của Tượng Võ Nguyên Giáp bà hát riêng cho ông và một số quân nhân nữa.  Đây là một thời rất căng thẳng chuẩn bị chiến lược và tinh thần trước khi vào trận.  Tượng Giáp yêu cầu Kim Ngọc hát hai bài ca của Văn Cao "Thiên Thai," và "Trương Chi."  Nghe các bài nhạc vàng này giúp ông và đồng đội ông được thư giãn trước trận đánh quyết định này.

Anh Ngọc, Kim Tước, Quỳnh Giao, và Mai Hương ca "Thiên Thai" trên sân khấu ở Texas năm 1992.

Không có nhận xét nào: