9 tháng 2, 2011

Điều ít biết về tác giả "Cùng nhau đi hồng binh" / Some things few people know about the writer of "Together We Go Red Soldiers"

Ngọc Bái, "Điều ít biết về tác giả "Cùng nhau đi hồng binh," Nông nghiệp Việt Nam (15/03/2010)
Some things few people know about the writer of "Together We Go Red Soldiers"

Người Việt Nam dù biết nhạc hay không, ít nhiều đều thuộc giai điệu của ca khúc "Cùng nhau đi hồng binh" của nhạc sĩ Đinh Nhu. Bởi ca khúc ngắn gọn, dễ hát, dễ thuộc, thường được các Đài Phát thanh và Truyền hình đưa lên sóng vào các dịp kỷ niệm. Bài hát còn được sử dụng làm tiến hành khúc trong các ngày lễ duyệt binh long trọng...

Vietnamese people, whether they know a little music or not, have learned the melody of the song "Together We Go Red Soldiers" by the composer Đinh Nhu. Because it's short, easy to sing and memorize and is often placed on the airwaves of the Radio and Television on anniversaries. The song is also used as a piece to execute during solemn ceremonies to review the troops....

Lời bài hát thật giản dị: "Cùng nhau đi hồng binh, đồng tâm ta đều bước... Làm sao cho toàn thắng, ta mới sống yên vui... Nào anh em nghèo đâu, liều thân cho đời sống, mong thế giới đại đồng, tiến lên quân hồng". Với tính chất hùng tráng, khích lệ, đầy hào khí, bài hát có sức sống bởi tính phổ cập rộng rãi, giai điệu cuốn hút, đầy tính lãng mạn. Cấu trúc tác phẩm gọn, hàm súc, kiệm chất liệu, dễ đi vào công chúng.

The lyrics are really simple: "Together we go red soldiers, with one heart let's go in step... How do we get to a complete victory, then we'll be living in peaceful happiness... Come, where are you poor brothers, sacrifice yourselves for life, hope for an egalitarian world, advance red troops." With a majesty, inspiration full of daring-do, the song has a vitality making it widely popular, with its catchy melody and romanticism. Its form is neat, self-contained, economical, and comes easily to the public.

Chưa rõ chính xác thời gian ra đời tác phẩm, chỉ biết bài hát được lưu truyền gần 7 thập kỷ, nhưng ít ai để ý tới sự nghiệp của tác giả, bởi đây là bài hát duy nhất của Đinh Nhu để lại. Bài hát được viết trước cách mạng Tháng 8 năm 1945, nhằm vận động quần chúng làm cách mạng. Bài hát đã làm tròn sứ mệnh của một ca khúc cách mạng "sống mãi với thời gian", còn tác giả chỉ được nhắc tên, không nhiều người biết tới sự hy sinh anh dũng của tác giả cho sự nghiệp Giải phóng đất nước. Trên tấm bia tôn danh 9 liệt sĩ tù chính trị hi sinh khi phá Căng Nghĩa Lộ đều ghi thông tin ngắn gọn, trong đó có: "Liệt sĩ Đinh Nhu, 42 tuổi, dân tộc Kinh, quê quán Hải Phòng, hy sinh 17/3/1945". Ngoài ra, không có thông tin gì hơn.

It's not clear when this work came to life, we just know that it has circulated for nearly 7 decades, but few have paid attention to the creator, because this is the only song that Đinh Nhu left behind. The song was written before the August Revolution of 1945 with the aim of motivating the people to make a revolution. The song has fulfilled the mission of a revolutionary song "living always for the ages," but the author is just known by name, not many people know the heroic sacrifice of the author towards the Liberation of the land. Upon the monument honoring 9 martyred political prisoners who sacrificed their lives breaking out of Nghĩa Lô Concentration Camp is written brief information, included there is: "Martyr Đinh Nhu, 42 years old, ethnic Kinh, from Hải Phòng, sacrificed his life March 17, 1945." Other than that there's no more information.


Nhạc sĩ Phạm Việt Long (ngoài) và nhà thơ Ngọc Bái trước mộ Đinh Nhu
Composer Phạm Việt Long (outer) and poet Ngọc Bái before Đinh Nhu's grave

Theo những bậc lão thành cách mạng kể lại, bài hát "Cùng nhau đi hồng binh" được truyền tụng và lan nhanh ra cả nước, từ đồng bằng tới miền núi, từ xóm thợ công nhân tới khắp các làng quê, trong các lực lượng vũ trang tuyên truyền giải phóng và ngay cả các nhà tù của thực dân. Trong cách mạng Tháng 8 năm 1945, bài hát "Cùng nhau đi hồng binh" được vang lên như hồi kèn xung trận của đội quân cách mạng. Đồng thời với "Diệt phát xít" của Nguyễn Đình Thi, "Tiến quân ca" của Văn Cao, "Cùng nhau đi hồng binh" của Đinh Nhu, các ca khúc ấy được ví như những lời hiệu triệu toàn dân đứng lên lật đổ ách thống trị của thực dân Pháp và phát xít Nhật, giải phóng cho quê hương. Âm hưởng của các ca khúc cách mạng đã vang trên sóng Đài Tiếng nói Việt Nam ngay từ những ngày đầu và luôn vang dội trong tâm trí người dân khát khao giải phóng.

According to experienced revolutionaries, the song "Together we go red soldiers" was glorified by mouth and quickly spread throughout the country, from the deltas to the mountains, from workman's villages to every hamlet, along with the armed forces of liberation propaganda and even in the colonizer's prisons. During the August revolution, the song "Together we go red soldiers" echoed like a fanfare going to war of the revolutionary ranks. At the same time with "Wipe out fascists," and "Advancing army song" by Văn Cao, "Go together red soldiers" by Đinh Nhu, each of these songs have been compared to an appeal for the people en masse to stand up and overthrow the yoke of domination of the French colonizers and Japanese fascists, to liberate the homeland. The resonance of these revolutionary songs echoed across the airwaves of the Voice of Vietnam immediately from the first days and always resounded in the hearts and minds of the people thirsting for liberation.

Đấy là những ngày sục sôi cách mạng. Đinh Nhu cùng với những người tù chính trị bị thực dân Pháp giam giữ nghiêm ngặt tại Căng Nghĩa Lộ. Với 3 bức hàng rào, ngăn cách bởi các khoảng trống được cắm chông và mắc dây thép gai "chim bay không lọt". Ở đây các tù nhân chính trị đã lập ra tờ báo "Đường Nghĩa" lưu truyền và bí mật chuyển ra ngoài nhà tù để vận động giác ngộ cho quần chúng tham gia cách mạng. Ngày 9/3/1945, phát xít Nhật lật đổ Pháp. Quân Pháp lâm vào tình thế nao núng, chạy qua Nghĩa Lộ lên Tú Lệ, tìm đường trốn sang Trung Quốc. Biết được tình thế khốn cùng của quân Pháp, chi bộ nhà tù đã chủ động gặp và bàn với tên Civet, đồn trưởng Nghĩa Lộ, thả tù chính trị cùng hợp tác chống Nhật, khi Nhật chưa kịp tới Nghĩa Lộ.

Those were days boiling with revolution. Đinh Nhu along with the political prisoners were rigorously detained by the French colonists at the Nghĩa Lộ Concentration Camp. With three fences, separated by spaces with spikes and barbed wire "too small for a bird to pass through." Here the political prisoners established the "Righteous Road" newspaper handed down and secretly passed outside the prison to motivate the awakening of the public participating in the revolution. On March 9, 1945, the Japanese fascists overthrew the French. The French army found itself in a tense situation, fleeing past Nghĩa Lộ up to Tú Lệ looking for an escape route to China. Knowing of the destitution of the French army, the prison committee actively met and had discussions with the scoundrel Civet, Nghĩa Lộ's commander, to release the political prisoners to work together against the French when the Japanese hadn't yet made it to Nghĩa Lộ.

Nhưng tên đồn trưởng lừng chừng chờ thời, khiến chi bộ càng quyết tâm nổi dậy. Chi bộ tù chính trị chủ trương khởi nghĩa, ấn định thời gian, kế hoạch hành động, vượt tù ra ngoài lập căn cứ cách mạng. Phải đến khi tên Pelliere, Phó sứ Yên Bái, cùng tên đồn trưởng vào nhà giam phủ dụ. Các chiến sỹ cách mạng đã chuẩn bị sẵn biểu ngữ bằng chữ Pháp: "Hãy vũ trang cho chúng tôi chống phát xít Nhật. Thả ngay chúng tôi ra". Bọn Pháp từ phủ dụ chuyển sang doạ nạt, liền bị một số tù nhân chính trị không đợi tới ngày khởi sự dự định vào 18/3/1945, bất ngờ tấn công. Mọi người xông tới vật tên Phó sứ ra sân, dùng củi đánh trọng thương. Còn tên đồn trưởng chạy thoát, huy động lính phản công. Các chiến sĩ phá rào, chạy vào rừng. Có người bị bắn chết tại chỗ. Một số người bị bắt. Pháp đã đóng cọc trói các chiến sĩ cách mạng và xử bắn ngay sau đó một giờ. Xác 9 người đã bị vùi chung một hố cạnh nhà giam. Trong đó có nhạc sĩ Đinh Nhu. Đó là chiều ngày 17/3/1945.

The scoundrel commander nonchalantly bided his time causing the committee to become more determined to rise up. The political committee advocated a general uprising, determined the time, the action plan to escape from jail and establish a revolutionary base. They had to wait until the scoundrel Pelliere, Deputy Resident at Yên Bái, went with the scoundrel commander coming to the jail to placate them. The revolutionary warriors prepared banners in French: "Arm us to fight the Japanese fascists. Release us now." The French clique's placating words became threats and at once a few political prisoners couldn't wait until to get to the work planned for March 18, 1945 and unexpectedly attacked. Everyone rushed forward wrestling the scoundrel Deputy Resident to the yard and used wood to strike and seriously wound him. But the scoundrel commander escaped and mobilized the soldiers to counter attack. The warriors destroyed the wall, ran into the woods. There were those who were killed on the spot. Some were captured. The French planted stakes binding the revolutionary warriors and shot them an hour later. The bodies of 9 of them were buried together in a hour next to the jail. Among them was Đinh Nhu. That was the afternoon of March 17, 1945.

Cuộc nổi dậy ấy đã có một số người chạy thoát khỏi Căng Nghĩa Lộ, đều trở thành nòng cốt lãnh đạo Tổng Khởi nghĩa Tháng 8 năm 1945 ở nhiều địa phương trên cả nước. Tiêu biểu là nhà sử học Trần Huy Liệu, nhà sử học Văn Tân (Trần Đức Sắc), tướng Vương Thừa Vũ, tướng Trần Quyết... đều trở thành những nhà lãnh đạo nổi tiếng của cách mạng. Trong hồi ký do Nhà xuất bản Khoa học xã hội ấn hành, nhà sử học Trần Huy Liệu đã viết: "Riêng anh Đinh Nhu, khi đã bị quân giặc bắn thủng mắt rồi vẫn còn luôn miệng chửi giặc Pháp. Chính cái chết can đảm của các anh đã gieo vào dân chúng Nghĩa Lộ một ấn tượng không bao giờ quên". Để tưởng nhớ sự hy sinh oanh liệt của các chiến sỹ cách mạng tại Căng Nghĩa Lộ, trong đó có liệt sỹ Đinh Nhu, Đài tưởng niệm anh linh các liệt sỹ đã được dựng ngay trên phần xương cốt các anh nằm. Đó là một phần Di tích Lịch sử cách mạng Căng và Đồn Nghĩa Lộ đã được Nhà nước công nhận, được nhân dân thường xuyên chăm lo thăm viếng.

This uprising had a few people escape from the Nghĩa Lộ Concentration Camp who all became grassroots leaders of the General Uprising in August 1945 in many locales around the country. Typical are the historian Trần Huy Liệu, historian Văn Tân (Trần Đức Sắc), general Vương Thừa Vũ, and general Trần Quyết... who all became famous revolutionary leaders. In a memoir published by the Social Sciences Publisher, historian Trần Huy Liệu wrote: "Đinh Nhu alone, when he was shot up by the enemy troops continued to curse the French enemy. It was their courageous deaths sowed among the people of Nghĩa Lộ an unforgettable impression." In memory of the illustrious deaths of revolutionary warriors at Nghĩa Lộ Concentration Camp, among them the martyr Đinh Nhu, a memorial monument for the martyrs has been erected above the bones where they lay. That is part of the revolutionary Historical Monument of the Nghĩa Lộ Concentration Camp and Post recognized by the government that is attended to and visited by the people.

Đoàn Nhạc sĩ Việt Nam do nhạc sĩ Trọng Bằng và nhạc sĩ Đỗ Hồng Quân trong nhiệm kỳ VI, tới làm việc tại Yên Bái, đã vào thị xã Nghĩa Lộ thắp hương tưởng niệm nhạc sĩ Đinh Nhu và các liệt sĩ đã hy sinh tại Căng Nghĩa Lộ. Tại nơi này nhạc sĩ Trọng Bằng xúc động nói: "Rất cảm ơn nhân dân Nghĩa Lộ đã chăm lo cho phần mộ của nhạc sĩ Đinh Nhu, để cả nước biết nơi đây đã yên nghỉ một nhạc sĩ cách mạng".

A Vietnamese Composers Detachment of Trọng Bằng and Đỗ Hồng Quân during the Sixth term came to work at Yên Bái and entered Nghĩa Lộ to burn incense in memory of the composer Đinh Nhu and the martyrs who died at Nghĩa Lộ Concentration Camp. In this place the composer Trọng Bằng emotionally spoke: "Many thanks to the people of Nghĩa Lộ who have attended to composer Đinh Nhu's grave so that the whole country knows that this is the resting place of a revolutionary composer."


1) "Người Việt Nam ... ít nhiều đều thuộc giai điệu của ca khúc "Cùng nhau đi hồng binh"" - Nếu đúng như vậy thì là do nền giáo dục và phương tiện thông tin của chính phủ Việt Nam phát hành từ những năm 1970 trở sau. Còn nhiều người Việt Nam sống ở hải ngoại không biết gì về ca khúc này.

2) "...đầy tính lãng mạn." - Lãng mạn cũng có ý nghĩa "có tư tưởng lí tưởng hóa hiện thực và nuôi nhiều ước mơ về tương lai xa xôi" (Từ điện tiếng Việt, Trung tâm Từ điển Ngôn ngữ, 1992). Lí tưởng hóa hiện thực là không trùng hẳn với hiện thực. Không hay chưa trùng hẳn với hiện thực thì phải nuôi nhiều ước mơ. Một ước mơ còn xa xôi là "mong thế giới đại đồng." Tôi đọc trên một trang diễn đàn là một quan điểm hợp lý là "để thực hiện mộng thế giới đại đồng, trong đó sẽ không còn biên giới quốc gia, không còn Tổ Quốc." Khái niệm này cũng khá giống John Lennon trong bài ca "Imagine" - "...imagine there's no countries." Nhưng con người thật sự có muốn một thế giới không đất nước, không Tổ Quốc không?

3) "Chưa rõ chính xác thời gian ra đời tác phẩm..." - Tác giả bài này viết rất đúng. Tôi nghĩ là chắc chắn đã có ca từ này từ năm 1936, có lẽ từ sớm hơn. Về giai điệu tác phẩm thì không rõ lắm. Ca khúc này được phổ biến do truyền miệng. Tác giả bài này viết hai chữ "truyền tụng" và cũng viết nó "lan nhanh ra cả nước." Tôi chưa thấy nhận chứng cho điều này. Thí dụ lúc viết bài tóm lại nhạc Việt trước 1946, Lê Thương, dù nhắc đến những ca khúc cách mạng khác, không nói gì đến bài ca "Cùng nhau đi hồng binh." Trong các quyển Hồi ký Phạm Duy cũng nhắc đến nhiều ca khúc cách mạng nhưng không nói gì đến bài ca "Cùng nhau đi hồng binh."

4) Việc "...đồng thời với "Diệt phát xít" ... "Tiến quân ca"..." cũng khó tin. Thời cách mạng cũng là thời Việt Minh - là thời Mặt trận Việt Nam độc lập đồng minh. Thời bấy giờ họ muốn bé nhỏ hay giấu đi các nét cộng sản chủ nghĩa, đại đồng chủ nghĩa để được sự ủng hộ của quần chúng yêu nước rộng rãi nhất. Còn nữa thủa ấy tôi nghĩ rằng bài ca chưa được phát thanh trên Đài tiếng nói Việt Nam (cũng có lẽ vì lý do ở trên).

5) ""Liệt sĩ Đinh Nhu, 42 tuổi, dân tộc Kinh, quê quán Hải Phòng, hy sinh 17/3/1945". Ngoài ra, không có thông tin gì hơn." Theo tôi biết thì chỉ có hai tư liệu của những đã gặp mặt Đinh Nhu là trong những bài hồi ký của Trần Huy Liệu và Nguyên Hồng. Cả hai người không cho Đinh Nhu là một người soạn nhạc. Tác giả trích đúng các lời hồi ký của Trần Huy Liệu.

6) "...nhạc sĩ Trọng Bằng và nhạc sĩ Đỗ Hồng Quân...thắp hương tưởng niệm nhạc sĩ Đinh Nhu." Đinh Nhu được coi như tổ tiên hay thần thánh của nhạc mới Việt Nam. Thần tượng hóa một người sống hết mình cho cách mạng rất hợp lý và rất đúng cho những người theo cách mạng.

Không có nhận xét nào: